به گزارش خبرنگار مهر، میراث معنوی ثبت ملی شده توسط سازمان میراث فرهنگی به خصوص در 8 ماهه اخیر رشد فزاینده ای داشته است درحالی که نگاهی به این پرونده های ثبتی علت این رشد در ثبت میراث ملی را شبهه دار می کند. آنچه دفتر ثبت و احیای میراث ملی سازمان میراث فرهنگی بر فعالیت در آن تاکید دارد، ثبت میراث معنوی است.

آتوسا مومنی، مدیرکل پیشین ثبت آثار تاریخی، مدتی بود که معاونت میراث فرهنگی کشور را نیز بر عهده داشت. وی در دورانی که مدیریت دفتر ثبت آثار را بر عهده گرفته بود، به حوزه ثبت میراث معنوی بیشتر از میراث تاریخی در خطر و یا حتی حریم آثار تاریخی علاقه نشان داد.

تا حدی که همایش های پی در پی را با موضوع میراث معنوی برگزار کرد همانند همایش ثبت میراث معنوی آیین های عاشورایی و یا همایش هایی ثبت آثار تاریخی که حجم بیشتر پرونده های ارسالی به آن را بازهم میراث معنوی تشکیل می داد.

طرز تهیه آش ها، غذاها، نان ها و شیرینی جات و یا ساخت وسایل خانه از جمله میراث معنوی ثبت شده در فهرست ملی توسط دفتر ثبت آثار تاریخی سازمان میراث فرهنگی بوده است.

به عنوان مثال مهارت ساخت چاقو، قیچی، انبر، قفل قیچی از جمله پرونده های میراث معنوی استان چهارمحال و بختیاری بود که بنا به گفته مدیرکل میراث این استان، با ثبت این آثار، تعداد آثار ثبتی چهارمحال و بختیاری به بیش از 600 اثر رسیده است.

تهیه فراورده های لبنی میراث ملی است

ثبت ملی مهارت پخت پولک و نبات در اصفهان، شیوه تهیه بستنی سنتی و آلوی برغان در 8 ماهه اخیر نیز  باعث شده تا این استانها هم سهمی از میراث معنوی ثبت شده داشته باشند.

استان خراسان شمالی نیز با به ثبت رساندن ده شیوه پخت نان از جمله نان فتیر شیرین و چریشی تعداد پرونده های میراث معنوی خود را در 8 ماهه پایان دولت دهم بالا برد و برای هر یک از آنها یک پرونده میراثی تشکیل داد.

فنون تهیه فراورده های لبنی در عشایر ایل سنگسر نیز جز پرونده  های میراث معنوی  استان سمنان بود. کاک و نان برنجی کرمانشاه و نان سنتی ساجی از جمله میراث معنوی و ملی کرمانشاه به حساب آمد. آیین های ازدواج و یا ساخت مشک آب در استان کهگیلویه و بویراحمد نیز هر کدام پرونده میراثی جداگانه ای داشتند که انرژی کارشناسان ثبت در استان را گرفت.

کمربستن عروس هم ثبت ملی شد

حتی کمر بستن عروس نیز جزو پرونده های میراث معنوی بود که به ثبت رسید. در این آیین که توسط اداره کل میراث فرهنگی خوزستان ارائه شد، نوشته" برادر یا عمو یادایی عروس پارچه  سفیدی حاوی قند ونبات وپول به صورت شال به کمر عروس می بندند که آنرا آیین "کد بستن " یا " کمر بستن " می نامند."

مراسم "زاما یاور" برای پسران جوانی که قرار است داماد شوند برگزار می‌شود توسط استان گیلان ثبت شد و پس از آن ثبت مراسم سفره افطار که هر سال به یک امر عادی مردم ایران تبدیل شده در این فهرست قرار گرفتند و برای اعلام ثبت آن هزینه های بسیاری صرف همایش ثبت یک میراث معنوی به نام سفره افطار کردند.

پخت آش شله قملکار، حلیم، شله زرد و گردگیری حسینیه ها نیز از دیگر مراسم معنوی بود که در قالب همایش ثبت میراث معنوی عاشورا ثبت ملی شدند و برای ارائه پرونده های آن تمامی کارشناسان حوزه ثبت استانها به همراه مدیران کل و معاونان میراث فرهنگی 31 استان کشور به همایشی سه روزه به استان مازندران دعوت شدند.

در کنار این آیین ها، برخی از مکان رویدادهای تاریخی نیز به ثبت رسیدند که می توان گفت شامل میراث معنوی و تاریخی نمی شوند چرا که شرایط هیچ یک را ندارند ولی از آنجا که از لحاظ تاریخی مربوط به واقعه ای مهم بودند، به ثبت رسیدند مانند موزه عبرت که به عنوان مکان رویداد انقلاب اسلامی ثبت شده است اما این ثبت نه به مدیر آن مجموعه ابلاغ شد و نه شرایط ثبت آثار تاریخی را دارد منتها از آنجا که شاهد اتفاقات زیادی در دوره انقلاب بوده، به ثبت رسیده است.

مکان شهادت بسیاری از شهدای انقلاب اسلامی که گاهی در میدانی از شهر اتفاق افتاده و اکنون هیچ نشانی از آن وجود ندارد، به همراه مساجد مهم کشور، میادین مانند میدان شهدای تهران نیز به عنوان مکان رویداد ثبت شده اند بدون آنکه ضابطه ای برای ایجاد نماد در آن مکان و یا نگهداری از آن و حتی قانونی در این ارتباط وجود داشته باشد.

میراث معنوی ثبت شده ملی اگر چه در برخی از رشته ها مانند تعزیه خوانی، نقالی و ... ازقدمت و ارزش زیادی برخوردار بوده و مستلزم ثبت ملی و جهانی هستند ولی برخی از پرونده های ثبت شده، ضرورت چندانی نداشتند و شاید بهتر بود، وقت، انرژی و بودجه ای که برای هر یک از آثار ثبتی معنوی در نظر گرفته شد صرف ثبت حریم آثار تاریخی و یا املاک میراثی می شد تا  اتفاقاتی از جمله تجاوز به حریم مسجد فخرالدوله، موزه مقدم، باغ نگارستان و ... حداقل کمتر اتفاق می افتاد و یا خانه هایی که از نظر معماری و تاریخی دارای ارزش ثبتی هستند؛ برای نجاتشان از خطر تخریب ثبت ملی می شد.