خیانت به صنایع دستی کشور/نیاز شدید به اطلس ملی تولید صنایع دستی

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، صنایع دستی نمایانگر صنعت و هنر گذشتگان نیاکان و نشان‌دهنده ذوق و هنر مردم یک کشور است، در روزگاران گذشته، که ماشین  به عنوان کمک‌حال انسان وجود خارجی نداشت این صنایع دستی بودند که حضور فعال داشت و توانست قدمت خود را در طی این سال‌ها نگه دارد و هم‌اکنون ما مایرث‌دار این هنر و ذوق نیاکان‌مان هستیم.

در طی سال‌های گذشته، دوران سختی بر صنایع دستی کشورمان گذشت به طوری که کمرنگ‌شدن حمایت از این صنعت مهم زبانزد خاص و عام بود و هنرمندان را مجبور کردند که لب به دعا باز کنند که "ای کاش! معاونت صنایع دستی زیر نظر وزارت صنعت و معدن بازگردد".

تعویض مکرر مدیران به طوری که متوسط عمر هر مدیر طی 4 سال گذشته در معاونت صنایع دستی 7 ماه می‌شد، عدم اختصاص بودجه کافی به طوری که سهم 7 درصدی از بودجه سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی سهم معاونت صنایع دستی می‌شد، عدم وجود نیروی انسانی کافی برای بازرسی و نظارت بر تولید و رشد قارچ‌گونه کالاهای چینی در بازارهای صنایع دستی کشور به علت بازکردن درهای واردات کشور به روی چینی‌ها از مهمترین مشکلاتی است که نه تنها بازار تولید محصولات صنایع دستی را بی‌رونق کرده است بلکه موجبات کاهش کیفیت محصولات صنایع دستی داخلی را به علت ورود مواد اولیه بی‌کیفیت چینی فراهم کرده است.

به نظر می‌رسد در طی سال‌های گذشته عزمی برای اصلاح وضع موجود صنایع دستی کشور وجود نداشته است و البته آنکه بیشتر از همه زیر این چرخ بزرگ له می‌شد هنرمندی بود که بار تاریخ و فرهنگ کشور را به دوش خود می‌کشد و البته عِرق هنرمندی‌اش هم باعث نمی‌شد تا دست از کار خود بکشد، هرچند برخی از هنرمندان هم از این وضعیت خسته شدند و عطای این کار را به لقایش بخشیدند و چهارگوشه زمین صنایع دستی را بوسیدند و رفتند.

برای بررسی این موضوع قسمت پنجم و پایانی میزگرد "مشکلات و راهکارهای تولید در صنایع دستی" با موضوع حمایت از کارگاه‌های تولیدی و با حضور ابراهیم نباتی مظلومی (استاد تراش روی شیشه)، شهرام مریخی، کارشناس تولید معاونت صنایع دستی و نیما ذاکری سعید، فعال و تولیدکننده صنایع دستی در خبرگزاری تسنیم  برگزار شد منتشر می‌شود.

*تسنیم: آیا نظارتی در زمینه نحوه خرج‌کرد وام‌هایی که به هنرمندان صنایع دستی داده می‌شود وجود دارد؟ آیا معاونت صنتیع دستی یا سازمان دیگر یوجود دارد که پیگیری کند این وامی که در اختیار هنرمند قرار داده می‌شود واقعاً در صنایع دستی و آن رشته مربوطه صرف می‌شود یا خیر؟

*مریخی: خیر، نظارت روی هزینه‌کرد وام‌های صنایع دستی، وظیفه صنایع دستی نیست.

*تسنیم: برخی کارشناسان صنایع دستی مطرح کرده‌اند که برخی‌ها با این وام تاکسی خریدند یا آن را بابت جهیزیه و موارد دیگر هزینه کرده‌اند در حالی که به نظر می‌رسد حق  هنرمندان دیگر که نیازمند وام برای کار در صنایع دستی هستند با این اوضاع ضایع می‌شود.

*مریخی: بله، هنرمند بعد از دریافت وام، هرکاری بخواهد می‌کند و نظارتی روی خرج‌کردن آن وام‌ها نیست.

*نباتی: در همه جا و در همه صنوف، اتحادیه‌ای وجود دارد که در این زمینه کمک می‌کند و معاونت صنایع دستی فقط با آن، طرف است.

*تسنیم: یکی از مشکلاتی که در حوزه تولید صنایع دستی در کشور احساس می‌شود نبود یک استراتژی مشخص در حوزه تولید در صنایع دستی است که به طور مشخص هر هنرمندی در جای‌جای این کشور و در هر استان بداند باید چه چیز با چه رنگ و طرحی تولید کند. نظر شما چیست؟

*مریخی: ببینید! استراتژی دولتی در این حوزه وجود ندارد، البته بحثی را زمانی آغاز کردیم که اطلس صنایع دستی کشوری به همراه جی‌.پی‌.آر‌.اس کشوری را تهیه کنیم، به این صورت که نقشه مناطق مختلف تولید را داشته باشیم و هر کس در هر جای دنیا بتواند به کمک اینترنت و با یک کلیک، وارد فلان روستای یک شهرستان شود و ببیند چه محصولاتی در این روستا تولید می‌شود؛ حتی ما در این سامانه کارگاه‌های تولیدی را نیز می‌توانیم مشخص کنیم. به نظرم اتفاق مبارکی است که اگر معاونت صنایع دستی از آن حمایت کند بسیاری از مشکلات در حوزه تولید و حتی فروش صنایع دستی حل می‌شود.

راهکار دیگری که می‌توان در این حوزه استفاده کرد این است که شما می‌توانید محصولات نقاط مختلف کشور را به عنوان الگو داشته باشید و طبق آن سفارش بگیرید، یعنی اگر پیشنهاد سوزن‌دوزی می‌گیریم، هیچ جا غیر از بلوچستان و ترکمن آن را انجام ندهد چون در تخصص آنها نیست، متأسفانه یکی از مشکلات ما در این حوزه قاطی‌شدن نسل‌ها با هم است، در گذشته روال بر این بودکه قلم‌زنی فقط در اصفهان یا اراک انجام می‌شد، اما الان هر جا بروید، قلم‌زنی وجود دارد، معرق همینطور، شما نمی‌توانید بگویید این محصول برای کجاست؟ حتی فرش هم دچار ان شده است، یک فرد آذری در رشت فرشی را بافته است.بالاخره معلوم نیست این فرش برای کجاست؟ لذا باید حد و مرز محصولات مشخص شود که برای کجاست و بر طبق آن سفارش بگیریم.

*نباتی: باید کسی که در معاونت صنایع دستی هر مسئولیتی می‌گیرد آشنا به این حوزه باشد و درد هنرمند را بداند و مشکل را حل کند، از طرف دیگر انتظار داریم مشکلاتی همچون مشکلات بیمه‌ای هنرمندان درست شود و تصمیم‌گیری‌ها در نمایشگاه‌ها و زمان‌بندی آنها مناسب باشد.

*مریخی: در حوزه بیمه‌های هنرمندان صنایع دستی بنا داریم که کارگاه‌های 5 نفر به پایین را هم بیمه کنیم.

*نباتی: متأسفانه الان بیش از 8 سال است که بیمه کارگاه‌های کمتر از 5 نفر به جزء 6 رشته صنایع دستی کنسل شده است.

*مریخی: پیگیری می‌کنیم.

*ذاکری: برخی از کارشناسان رشته‌های مختلف صنایع دستی در این حوزه مشکلاتی داشتند، یکی از آنها سازسازها بودند که آنها عنوان کردند که چون با سَم سیانور و آرسنیک سرکار دارند، متأسفانه هنوز جزء مشاغل سخت قرار نگرفته‌اند.

مورد دیگر اینکه چند وقت پیش بود که یکی از نمایندگان مجلس مطرح کرد که 3 هزار مجسمه چینی به کشور وارد شد، من این را یک خیانت به میراث فرهنگی کشور می‌دانم، در این کشور هنرمندانی داریم می‌توانستند آن 3 هزار مجسمه را بسازند، چرا نباید به آنها بها داده شود؟ چرا معاونت صنایع دستی نیامده است از هنرمندان دفاع کند؟ من که کارم مجسمه‌سازی نیست، می‌بینیم یک ظلم بزرگی است، چرا آن موقع یک نفر نیامد و بگوید؟ ما هنرمند در کشور داریم که بسازدو البته با این کار، کارگاه‌ها فعال می‌شدند.

مریخی: شما از کجا می‌دانید کسی مطرح نکرد؟ آن موقع کسی اهمیت نداد.

*ذاکری:این موضوع باید علنی می‌شد، هنرمندان رشته مجسمه‌سازی اعتراض می‌کردند، به آنها بزرگترین خیانت شده است، طی سال‌های گذشته، برای ساخت این تعداد مجسمه 100 نفر مشغول کار می‌شد؟ این چه حمایتی است؟ به این می‌گویید حمایت؟ این حمایت از صنایع دستی است؟ پس‌فردا هم همانطور که واردات کیف و کفش و غیره به ایران راحت است همه محصولات صنایع دستی را وارد می‌کنند، بعد می‌گویند "خب! وارد شده است دیگر!" پس منِ هنرمند این وسط چه کاره هستم؟ چرا آن موقع کسی این موضوع را مطرح نکرده است؟چرا این موضوع به این مهمی بعد از این همه مدت علنی شده است؟

موضوع دیگر این است که 8 سال پیش، بانک‌ها مجبور شدند هدایای خود را از صنایع دستی قرار دهند، سوال این است این قانون کجا عملی می‌شود؟ از چه کسانی خریداری می‌شود؟ هنرمندان صنایع دستی به 20 تا 30 هنرمند ختم نمی‌شوند.

نکته دیگر هم این است که محصولات صنایع دستی چینی نباید به هیچ وجه وارد کشور شود و به هنرمندان داخل اهمیت دهند، خانه‌های میراث فرهنگی که متروکه هستند را در اختیار هنرمندان قرار دهند تا از آنها استفاده کنند. بیمه هنرمندان بسیار مهم است که باید پیگیری شود، هنرمندانی می‌شناسم که هنوز بیمه نشده‌اند. معضل دیگر این است که هنرمند صنایع دستی نباید به  سازمان فنی‌وحرفه‌ای رجوع کند و دوباره کارت بگیرد و برای بیمه به صنایع دستی برود.

*تسنیم: آیااین امکان در معاونت صنایع دستی وجود دارد؟ الان کارشناسان مورد نیاز برای سازمان فنی و حرفه‌ای وبررسی صلاحیت آنها را خودِ صنایع دستی می‌دهد که از هنرمندان صنایع دستی آزمون بگیرند و فقط کارت را فنی‌وحرفه‌ای صادر می‌کند، آیا این امکان هست که این اتفاق دیگر به طور کامل به معاونت صنایع دستی منتقل شود؟

*مریخی: پیگیری و مطرح می‌کنیم. فکر می‌کنم مشکل قانونی صدور مجوز در این حوزه وجود دارد.

*نباتی: ببینید! اگر بیمه کارگاه‌های زیر 5 نفر ایجاد شود به آن موضوع دیگر نیاز پیدا نمی‌کنیم.

موضوع آخری هم که می‌خواهد مطرح کنم این است که ضعف دیگر ما در مجلس است، هیچ حمایتی از طرف مجلس در زمینه صنایع دستی صورت نمی‌گیرد. اصلاً جایی نداریم، الان فراکسیون گردشگری و میراث فرهنگی داریم و اسم صنایع دستی هم نیامده است، در نهایت امیدواریم دوباره زیر نظر وزارت صنایع دستی بازگردیم.

گفت‌وگو از مسعود ملکی

انتهای پیام/